Nam Quốc giang san là bài bác thơ của người sáng tác Lý thường Kiệt. Tương truyền trong tiến độ sục sôi đại chiến cùng giặc nước ngoài xâm, Lý thường Kiệt đã chế tạo nên bài thơ này. Vào đêm khuya thanh vắng, ông đang ở trong đền rồng thờ và chứa giọng đọc bài thơ. Giọng hào hùng, hào khí chói lóa khiến cho quân giặc hoảng loạn. Sau đây như lời bài xích thơ, quân và dân ta đã thành công quân giặc.
Bạn đang xem: Thơ nam quốc sơn hà
Nam Quốc sơn hà – phiên bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của Việt Nam
Nam quốc tổ quốc (chữ Hán: 南國山河) là một bài thơ thất ngôn tứ tốt viết bởi văn ngôn ko rõ tác giả. Đây là bài thơ danh tiếng trong lịch sử Việt Nam, được coi là bản tuyên ngôn hòa bình đầu tiên của Việt Nam, khẳng định tự do của nhà nạm quyền Đại Việt trên những vùng khu đất của mình. Bài xích thơ được đến là bài thơ thần , vì thần gọi giúp Lê Hoàn phòng quân Tống năm 981 cùng Lý thường xuyên Kiệt phòng quân Tống năm 1077.
Tiếng thơ vang vọng khắp khu đất trời khiến quân giặc nổi loạn, lòng người việt lại say sưa vào ngọn lửa yêu nước. Lý thường xuyên Kiệt giờ đây không phải đứng bên trên đài tuyên ngôn nhưng mà vẫn hoàn toàn có thể tuyên bố độc lập đất nước.
Tên gọi
Bài thơ này vốn không có tên, tên gọi Nam quốc tô hà là do những fan biên biên soạn cuốn sách thích hợp tuyển thơ văn Việt Nam, tập 2 (sách vày Nhà xuất bạn dạng Văn học tập xuất bản năm 1976) để ra, rước từ tứ chữ đầu trong câu thơ trước tiên của bài xích thơ này (Nam quốc giang san Nam đế cư).
Tiếng thơ vang vọng khắp đất trời khiến quân giặc nổi loạn, lòng người việt lại say sưa vào ngọn lửa yêu thương nước
Văn bản
Bài thơ nam quốc tổ quốc có ít nhất là 35 dị bản sách và 8 dị bản thần tích. Thư tịch thứ nhất có chép bài bác thơ này là sách Việt điện u linh tập, song bản Nam quốc giang san trong Việt điện u linh tập không hẳn là phiên bản được nghe biết nhiều nhất, phiên bản ghi trong Đại Việt sử ký toàn thư new là bản được nhiều người biết nhất. Đại Việt sử cam kết toàn thư là bộ chính sử đầu tiên có ghi chép bài xích thơ này.
Bản ghi trong Đại Việt sử ký toàn thư như sau:
南國山河南帝居，
截然分定在天書。
如何逆虜來侵犯，
汝等行看取敗虚。
Phiên âm Hán-Việt:
Nam quốc tổ quốc Nam đế cư
Tiệt nhiên phận định trên thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư
Bản dịch nghĩa của Võ Minh Hải:
Sông núi nước phái mạnh thì vua nước phái nam cai quản
Rõ ràng đang được phân chia tại sách trời
Cớ làm sao đàn giặc ngỗ ngược kia cho đây xâm phạm
Rồi phía trên chúng cất cánh sẽ thấy với nhận rước sự chiến bại hoàn toàn
Bản dịch nghĩa của Nguyễn Tri Tài:
Sông núi nước Nam, vua nước nam ở,
Phân vị rạch ròi vẫn ghi trong sách trời.
Cớ sao bè lũ giặc bạo ngược cho xâm phạm,
Chúng bây rồi xem, đã chuốc mang thất tại tan tành.
Bản dịch nghĩa của Nguyễn Hùng Vĩ:
Sông núi nước Nam, nam đế cai quản trị
Hiển nhiên vẫn định phận trên thiên thư
Cớ sao bọn giặc ngỗ ngược mang đến xâm phạm
Mà bọn chúng bay, coi ra, lại chịu đựng bại ư?
Bản dịch của è cổ Trọng Kim:
Sông núi nước nam giới vua phái mạnh ở
Rành rành định phận sống sách trời
Cớ sao cộng đồng giặc quý phái xâm phạm
Chúng bay có khả năng sẽ bị đánh tơi bời.
Hãy cùng lắng nghe bài thơ được đọc để vang vọng hào khí ngất xỉu trời giờ đây nhé!
Lịch sử thành lập bài thơ nam giới Quốc sơn Hà
Trong cuộc chiến tranh Tống–Việt lần thiết bị nhất
Theo sách Lĩnh nam chích quái:
Năm Thiên Phúc nguyên niên hiệu vua Lê Đại Hành; Tống Thái Tổ không đúng Hầu Nhân Bảo, Tôn Toàn Hưng đựng quân xâm chiếm nước Nam. Hai bên đối lũy cùng vắt cự cùng với nhau ở sông Đồ Lỗ. Vua Lê Đại Hành mộng thấy nhì anh thần nhân ngơi nghỉ trên sông vái cơ mà nói rằng chúng ta là Trương Hống, Trương Hát xưa theo Triệu Việt Vương; ni xin thuộc nhà vua đánh giặc để cứu vãn sinh linh. Vua Lê Đại Hành tỉnh giấc dậy ngay tắp lự đốt mùi hương khấn ước thần giúp. Đêm ấy thấy một bạn dẫn đoàn âm binh áo trắng với một người dẫn đoàn âm binh áo đỏ tự phía Bắc sông Như Nguyệt mà lại cùng xông vào trại quân Tống nhưng đánh. Quân Tống gớm hoàng, thần nhân tàng hình trên không, phệ tiếng ngăm rằng:
“ phái mạnh quốc giang san Nam đế cư
Hoàng thiên dĩ định tại thiên thư
Như hà Bắc Lỗ lai xâm lược
Bạch thừa nhận phiên thành phá trúc dư.”
Quân Tống nghe thấy, xéo đấm đá lên nhau chạy tan, thất bại mà về. Vua Lê Đại Hành trở về nạp năng lượng mừng, truy phong mang lại hai vị thần nhân, một là Tinh Mẫn Đại vương lập miếu thờ tại ngã bố sông Long Nhãn, nhì là Khước Mẫn Đại vương, lập miếu ngơi nghỉ ngã ba sông Nguyệt. Đa số các nhà nghiên cứu thống duy nhất đề tên khuyết danh người sáng tác bài thơ. Riêng Lê bạo dạn Thát trong bài xích “Pháp Thuận và bài bác thơ thần nước nam sông núi” cho rằng người sáng tác bài thơ là Đỗ Pháp Thuận.
Các nhà nghiên cứu cách đây không lâu thống nhất quan điểm Nam quốc sơn hà là bài bác thơ, xuất hiện thêm dưới thời Lê Đại Hành.
Trong cuộc chiến tranh Tống–Việt lần máy hai
Theo sách Đại Việt sử ký toàn thưNăm 1076, Quách Quỳ, Triệu Tiết
Triệu Tiết
Triệu huyết (chữ Hán: 赵禼, 1026 – 1090), thương hiệu tự là Công Tài, người Y Chánh, Cung Châu , là tướng mạo lĩnh, quan liêu viên đơn vị Bắc Tống trong lịch sử dân tộc Trung Quốc. Triệu huyết từng làm cho Chiêu thảo phó sứ, theo Chiêu thảo sứ Quách Quỳ xâm lấn Đại Việt. Sát trọn sự nghiệp của mình, Triệu Tiết bảo đảm an toàn biên giới phía t…
đem quân 9 tướng, phù hợp với Chiêm Thành, Chân Lạp tấn công Đại Việt. Phía hai bên giao tranh sống sông Như Nguyệt, một tối quân sĩ chợt nghe trong đền Trương tướng quân có tiếng hiểu to rằng:
“Nam quốc giang sơn Nam đế cư
Tiệt nhiên phân định tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”
Sau này đúng thật lời thơ, Lý thường Kiệt vượt qua quân Tống.
Theo sách Việt điện u linh – Chuyện Trương Hống cùng Trương HátThời nam Tấn Vương công ty Ngô đi tấn công dẹp Lý Huy sống Long Châu, đóng góp quân ở cửa Phù Lan, đêm ngủ mộng thấy hai bạn kỹ vĩ, dung mạo khôi ngô đến giới thiệu nhà vua và xin trợ chiến. Bên vua hỏi danh tính, họ vấn đáp rằng họ là bạn bè vốn tín đồ Phù Lan, làm tướng của Triệu Việt Vương, Việt vương vãi bị Lý nam giới Đế tấn công bại. Phái mạnh Đế làm cho lễ trọng ý muốn cho họ làm cho quan; nhì em chối từ, trốn vào núi Phù Long, phái mạnh Đế các lần cho tất cả những người truy nã không được, new treo ngàn đá quý cầu tín đồ bắt. Hai bằng hữu đều uống thuốc độc mà lại chết. Thượng đế thương họ vô tội cho làm Than Hà Long Quân Phó Sứ, tuần nhì sông Vũ Bình và Lạng Giang đến tận bên trên nguồn, hiệu là Thần Giang Phó Đô Sứ. Trước kia đã giúp vua Ngô Quyền vào chiến dịch Bạch Đằng.
Nam Tấn Vương thức giấc dậy mới đem tế và khấn thần phò trợ. Tiếp nối Nam Tấn Vương thắng trận, bình chấm dứt quân Tây Long vua sai sứ chia chỗ lập thường thờ, mọi phong làm cho Phúc Thần một phương, chiếu phong anh là Đại Đương Giang Đô Hộ Quốc Thần Vương, lập đền rồng ở cửa ngõ sông Như Nguyệt. Còn em là đái Đương Giang Đô Hộ Quốc Thần Vương, lập thường ở cửa sông phái mạnh Bình.
Thời vua Nhân Tông bên Lý, binh Tống nam giới xâm kéo cho biên cảnh; vua sai Thái uý Lý hay Kiệt dựa bờ sông đóng cừ để nắm thủ. Một tối kia đấu sĩ nghe trong đền tất cả tiếng ngâm khổng lồ rằng:
“ Sông núi công ty Nam phái mạnh đế ở
Phân minh trời định tại thiên thư.
Cớ sao nghịch lỗ lịch sự xâm phạm
Bọn bọn chúng rồi đây vẫn bại hư.”
Quả nhiên quân Tống không đánh sẽ tan rã. Thần mộng rõ ràng, mảy lông gai tóc chẳng sai.
Năm 1076, hơn 30 vạn quân nhà Tống (Trung Quốc) bởi Quách Quỳ chỉ đạo xâm lược Đại Việt (tên nước nước ta thời đó). Lý thường xuyên Kiệt lập phòng đường tại sông Như Nguyệt (sông Cầu) để ngăn địch. Quân của Quách Quỳ đánh mang đến sông Như Nguyệt thì bị chặn. Các trận quyết chiến khốc liệt đã xẩy ra tại đây tuy thế quân Tống chẳng sao vượt được phòng đường Như Nguyệt, đành đóng trại ngóng viện binh. Đang đêm, Lý thường Kiệt cho những người vào đền thờ Trương Hống, Trương Hát làm việc phía nam bờ sông Như Nguyệt, giả làm thần đọc vang bài bác thơ trên. Nhờ vào thế niềm tin binh sĩ lên siêu cao. Lý thường xuyên Kiệt liền mang đến quân vượt sông, tổ chức triển khai một trận quyết chiến, tấn công thẳng vào trại giặc. Phần vị bất ngờ, phần vị sĩ khí quân Đại Việt đã lên, quân Tống chống đỡ yếu hèn ớt, số bị chết, bị thương sẽ hơn quá nửa. Lý thường Kiệt liền cho người sang nghị hòa, mở đường mang đến quân Tống rút quân về nước, giữ lại vững giáo khu nước Đại Việt (Việt Nam).
Ý nghĩa hai câu thơ cuối và đối tượng người sử dụng của bài xích thơ
Trong câu thơ cuối của bài bác thơ phái nam quốc tô hà có đại tự nhân xưng ngôi trang bị hai số các “nhữ đẳng” 汝等. Trong các phiên bản dịch thơ của bài xích thơ này tự nhữ đẳng hầu như được dịch là chúng bay hoặc bọn chúng mày. Theo Nguyễn Hùng Vĩ cùng Nguyễn sơn Phong “nhữ đẳng” 汝等 trong câu thơ cuối của bài bác thơ phái mạnh quốc giang sơn là chỉ quân Đại Việt, đối tượng người sử dụng của bài thơ là quân Đại Việt, không hẳn quân Tống, ý của hai câu thơ cuối của bài xích thơ là tại sao quân giặc mang đến xâm phạm mà những ngươi (quân Đại Việt) lại cam lòng chịu thất bại.
Nam quốc sơn hà
Nam quốc giang san Nam đế cư,
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư.
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm,
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
Dịch nghĩa
“Núi sông nước nam thì vua nam giới ở,
Cương giới đã ghi rành rành sinh hoạt trong sách trời.
Cớ sao đồng đội giặc bạo ngược cơ dám cho tới xâm phạm?
Chúng cất cánh hãy chờ xem, thế nào thì cũng chuốc đem bại vong.”
Tương truyền, năm 1077, hơn 30 vạn quân Tống vì chưng Quách Quỳ lãnh đạo xâm lược Đại Việt. Lý thường Kiệt lập phòng tuyến đường tại sông Như Nguyệt (sông Cầu) để ngăn địch. Quân của Quách Quỳ đánh cho sông Như Nguyệt thì bị chặn. Nhiều cuộc chiến ác liệt đã xảy ra tại đây tuy vậy quân Tống không sao vượt được phòng con đường Như Nguyệt, đành đóng góp trại đợi viện binh. Đang đêm, Lý thường xuyên Kiệt cho những người vào thường thờ Trương Hống, Trương Hát, làm việc phía phái nam bờ sông, giả làm thần gọi vang bài thơ trên. Nhờ vào thế niềm tin binh sĩ lên rất cao. Lý thường Kiệt liền mang đến quân thừa sông, tổ chức triển khai một trận quyết chiến tiến công thẳng vào trại giặc. Phần do bất ngờ, phần vì chưng sĩ khí quân Việt vẫn lên, quân Tống chống đỡ yếu hèn ớt, số bị chết, bị thương đã quá nửa. Lý hay Kiệt liền cho những người sang nghị hoà, mở đường mang lại quân Tống rút quân về nước, giành lại giang sơn, giữ vững cương vực Đại Việt. Một vài nhận định xem bài xích thơ này là bạn dạng tuyên ngôn chủ quyền đầu tiên của Việt Nam.
Bài thơ này nằm trong thần thoại cổ xưa về hai bằng hữu Trương Hống, Trương Hát. Có tài năng liệu gắn truyền thuyết này cùng với Lý thường Kiệt trong trận chiến chống quân Tống năm 1076, sớm nhất có thể là Việt năng lượng điện u linh (Lý Tế Xuyên đời Trần), sau đó được không ít sách sử khác ví như Đại Việt sử cam kết toàn thư, Việt sử tiêu án,… chép lại. Trong những lúc đó, sách Lĩnh phái mạnh chích quái quỷ (Trần vắt Pháp đời Trần) lại gắn thần thoại cổ xưa này với trận chiến chống quân Tống lần trước tiên thời tiền Lê của Lê Đại Hành năm 981, với ngôn từ như sau:
南國山河南帝居，
皇天已定在天書。
如何北虜來侵掠，
白刃翻成破竹餘。
Nam quốc giang san Nam đế cư,
‡ Hoàng thiên dĩ định ‡ trên thiên thư.
Như hà ‡ Bắc lỗ lai xâm ‡ lược,
Bạch thừa nhận phiên thành phá trúc dư.
(Sông núi nước nam thì vua nam giới ở.
Thượng đế vẫn định bởi vậy trong sách trời.
Cớ sao giặc phương Bắc lại sắp tới đây xâm lược,
Gươm sáng đang chém hết những ngươi chảy tành như chẻ tre.)
Ngoài ra, bài xích thơ còn tồn tại khoảng rộng 30 dị bạn dạng được chép trong những sử cùng sách không giống nhau. Tiêu đề bài xích thơ vày nhóm biên soạn Hợp tuyển thơ văn vn thêm.
Bản dịch của Lê Thước, phái nam Trân
“Núi sông nam giới Việt vua phái nam ở,
Vằng vặc sách trời phân tách xứ sở.
Giặc dữ cớ sao phạm mang lại đây?
Chúng mày duy nhất định đề nghị tan vỡ.”
Bản dịch của Nguyễn Đổng Chi
“Nước nam Việt tất cả vua nam Việt,
Trên sách trời phân tách biệt rành rành.
Cớ sao giặc dám hoành hành?
Rồi đây cất cánh sẽ tan tành đến coi.”
Dị bản
“Nam quốc giang san nam đế cư
Hoàng thiên dĩ định tại thiên thư
Như hà Bắc lỗ lai xâm phạm
Bạch dìm thiên thành phá trúc dư.”
Dị bản
“Nam quốc tổ quốc Nam đế cư
Hoàng thiên dĩ định tại thiên thư
Như hà Bắc lỗ lai xâm phạm,
Nhất trận phong tía tận tảo trừ.”
Bản dịch của Hoàng Xuân Hãn
“Sông núi nước Nam, vua phái mạnh ở,
Rành rành định phận trên sách trời.
Xem thêm: Đứng Trước Giới Từ Of Là Gì ? Cách Dùng Giới Từ Như Thế Nào Cách Dùng Giới Từ Như Thế Nào
Cớ sao bạn bè giặc thanh lịch xâm phạm?
Chúng bay có khả năng sẽ bị đánh tơi bời.”
Nam Quốc tô Hà đó là bài thơ thần của Việt Nam. Khi bài bác thơ vang lên khiến ý chí chống giặc của người việt nam sục sôi với quân giặc hoảng sợ. Dù qua từng nào năm thì ngọn lửa ấy vẫn còn đấy vang vọng vào lời bài thơ. Phái mạnh Quốc tô Hà chủ yếu là phiên bản tuyên ngôn chủ quyền đầu tiên của Việt Nam.